Gerçek Tribüncüler Kimdir ? (Casuals)

Casual Kültürü Nedir?

Casual İngilizcede “günlük” demek ve spor giyim için kullanılır. Gençlerin akimi “Casuals” da doğal olarak İngiltere’ de doğmuş. Hemde İngiliz holiganlarin tüm Avrupa’ da terör estirdiği ve gittikleri her yerde korku saldıkları zamanlarda. Holiganlara ve onların mensup olduğu “Firm” dediğimiz gruplara karşı o donemde İngiliz polisi ve hükümeti tam anlamıyla savaş açıyor. Holiganizmi ve getirdiği kotu imajı silmek için kanunlar ve çeşitli yaptırımlar uygulanıyor. Taraftarlar için bu zor donemde, sevdiği takımın herhangi bir ürününü üstünde taşıdıklarında, polisle karşı karşıya geldikleri zamanda, değişim başlıyor. Takim formaları, kaşkoller yerini daha günlük hayatta giyilen ve marka elbiselere bırakıyor. Çünkü böyle bir giyim tarzı polisin pek dikkatini çekmiyor. Casual döneminin başlangıcı olarak 1977 yılı kabul ediyor. O sene Liverpool ilk Şampiyonlar Kupasını kazanıyor ve takim taraftarları Avrupa’ dan unlu marka giyimler ve ayakkabılarla donuyorlar. Tabi çoğunu parayla almayıp, çeşitli mağazalardan çalıyorlar. O donem Avrupa’ da polis, İngiliz holiganlara kendi ülkelerindeki karşı gelemiyor, çünkü böyle şeylere hazır değiller. Bundan yararlanan taraftarlar da mağazaları yağmalayıp, istediklerini alıp ülkelerine geri dönüyorlar. Holiganlarin üzerinde görülen en önemli markalar “Lacoste”, “Sergio Tacchini” ve “Adidas”, zira onlar hala İngiltere’ de o donem o kadar yaygın değiller. Ve tabi bunda hem ülkenin daha muhafazakar yapısı, hem de bu markaların yüksek fiyatları etken.“Casual” kelimesi yıllar geçtikçe, adeta holiganla es anlama gelmeye başlıyor. Ve bölgelere göre casual’ ler kendilerine isimler veriyorlar. Liverpool’ da kendilerine “scallies” diyorlar. Kelime “scallywag – ise yaramaz” dan geliyor. Manchester’ da Casual’ lar kendilerine “perries” diyorlar, “Fred Perry” giyim markasından çıkarak.

Spor giyim markalarından ise daha çok “Lacoste”, “Sergio Tacchini”, “FILA”, “Slazenger”, “Adidas”, “Kappa” ve “Diadora” tercih ediliyor.

Herkesin favorisi haline gelen ise bir İtalyan markası – “Stone Island”. Montlarının kollarının üstünde kumpas olan bu marka gittikçe taraftarların resmi urunu haline gelmeye başlıyor. Diğer “resmi” ürünlerde İngiliz “Aquascutum” ve “Burberry” markalı ayakkabılar, kareli gömlekler, sallar ve şapkalar.

Tüm bu isimlere daha fazlaları da eklenebilir, mesela “Lyle & Scott”, “Paul & Shark”, “Berghaus”, “Paul Smith”, “Lois”, “Pringle of Scotland”, “Ralph Lauren”, “One True Saxon”, “Ben Sherman”, “Henry Lloyd”, “Hackett”, “Barbour”, “Emporio Armani”, “Lambretta”, “Prada”, “The Duffer of St. George”. Tüm bu markaların ürünlerini taşımıyorsan eğer “Timberland” veya “Kickers” ayakkabı giymelisin.“Firm” lar arasındaki kavga artık kim kimden daha güçlü veya kim daha güçlü tezahürat yapmaktan çıkıp, kim daha iyi giyiniyorsaya doğru da gidiyor. Casual kültürü politikayla bağlı değil. Çoğu casual’ lar, değişik takımları tutsalar bile, ayni politik görüşleri de paylaşıyor. Değişik müzik stillerinin pesinden giderler – ska, dub, indie rock, rave, new rave, madchester, punk, post punk, brit pop vs. Işte bu casual kültürü sayesinde bu değişik müzik türlerinin Fan’ları ayni çatı altında buluşuyor.

Peki bu bir moda mı? Hem hayır, hem evet. Casual kültürü taraftarlar arasındaki yarışı başka bir platforma taşıdı – kim daha iyi giyiniyor, kim daha pahali markalarin urunlerini tasiyor. Rakip taraftar grubuna, bakin biz hem daha güçlüyüz, hem daha iyi görünüyoruz demek için yaratılmış bir akındır casual kültürü.Tabi yıllar geçtikçe olaylar daha farklı yerlere taşınıyor. Git gide marka elbise giyenler, holigan olabilirler tehlikesiyle polisin dikkatini çekmeye başlıyor. Buna uç bir örnek, 1995 yılı, Belçika polisi Brugge – Chelsea maçi öncesi, bir çok Chelsea’ li taraftarı “Stone Island” markasını üzerlerinde taşıdıkları için sinir dişi ediyor.

Tabi bu yaratılan imaj’ dan markalar da memnun değiller. Ingiliz “Lonsdale” markası mesela, Holiganlar’ dan biraz daha kendini soyutlamak için daha açik renklere yöneliyor – pembe, kırmızı, turuncu vs. Ayni şeyi “Stone Island” da yaptı, logolarının büyüklüğünü küçültüp, daha az görünür hale getirerek. Ancak neticede ismim çıkacağına, canim çıksın derecesine gelinmiş durumda. Markalar ne kadar değişiklikler deneseler de, isimleri artık herkes tarafından futbol’ la ve holiganizm ile bağdaştırılıyor.

Sinema da bu konuyu işlemekte geç kalmadı ve “Green Street Hooligans”, “Football Factory”, “It’s a Casual Life” gibi filmler casual kültürünü daha yayginlaştırıp, daha fazla taraftarı kendine çekti.